Kwetsbaarheid tonen loont

In de vorige blog hebben we het gehad over de verschillende manieren hoe je naar agressie en grensoverschrijdend gedrag kan kijken. Dat heeft veel te maken met je eigen ervaring, persoonlijke socialisatie en visie. Het is belangrijk om het daar met z’n allen over te hebben om van elkaar te weten hoe iemand denkt en kijkt. Onderling begrip zorgt voor een betere samenwerking: eenduidigheid en voorspelbaarheid voor de ander.

Hoe ga je om met persoonlijke kwetsbaarheid?

Daarnaast is het ook van belang om te kijken hoe je omgaat met je persoonlijke kwetsbaarheid in de relatie met een ander. We merken dat dit in onze trainingen vaak een gevoelig onderwerp is. Dit omdat de belangrijkste gedachte daarbij is dat de ander daar “misbruik” van zou kunnen maken.

In de gesprekken die ik voer, moet ik vaak denken aan het boek van Rutger Bregman: “De meeste mensen deugen”. Hierin beschrijft hij dat we denkbeelden hebben over anderen die op basis van feitelijkheid niet kloppen.

Het is interessant om te kijken hoe je dan kijkt naar die ander. Zou het zo kunnen zijn dat deze gedachte er ook voor zorgt dat je niet meer kan praten over een onvoorwaardelijke ondersteuningsrelatie? Ik kijk altijd door de bril: “Oppassen voor de ander, want de ander maakt misbruik of in ieder geval gebruik van je.”

Het belang van het bespreken van kwetsbaarheid

Het creëren van een veilige omgeving tijdens trainingen is van belang om dit soort onderwerpen met elkaar te bespreken. Dit betekent: zijn we in staat om te luisteren naar de ander, vragen te stellen en te willen begrijpen hoe de ander denkt en kijkt? Daarna is het mogelijk om gemeenschappelijke standpunten te ontwikkelen en daar met elkaar een dialoog over te voeren.

We leren elkaar onbewust om je mond te houden, geen mening te hebben en afhankelijk van de ander te zijn. Ik ben ervan overtuigd dat het goed is om je “kwetsbaarheid” te gebruiken in de relatie met de ander. Waarom? Mensen ervaren meer erkenning en waardering en zijn beter in staat om keuzes te maken. Daarnaast bouwen we minder stress op en ervaren we dat het niet gek is wat we voelen en ervaren. Daarbij zijn wij persoonlijk niet heel veel anders dan de mensen waar we professioneel voor zorgen. Door kwetsbaarheid te tonen (ook in de trainingen) zien we dat er door betrouwbaarheid, meer vertrouwen komt en dat professionals zelfvertrouwen in relaties kunnen opbouwen.

Geschreven door Onno Paans, eigenaar en trainer.

Tijdens een van onze trainingen over omgaan met agressie en grensoverschrijdend gedrag spraken we over een situatie waar een van de medewerkers bij betrokken was. De aanleiding voor deze dialoog was: wanneer betitel je bepaald gedrag als agressie? Deze dialoog voer ik iedere training omdat ik denk dat het van belang is om deelnemers zich te laten realiseren dat je op verschillende manieren naar agressie kunt kijken. Dit heeft onder andere te maken met je ervaringen, persoonlijke socialisatie en visie. Het gaat er niet om wie hierbij gelijk heeft, maar wel om het kennismaken met verschillende inzichten. De grootste uitdaging voor mij in trainingen is om iedereen enigszins door dezelfde bril te laten kijken als we het hebben over agressie en grensoverschrijdend gedrag. Mijn overtuiging daarbij is dat het daardoor voorspelbaarder wordt voor cliënten. Deze voorspelbaarheid is noodzakelijk om je veilig en vertrouwd te voelen en daardoor minder stress te ervaren.

Hoe reageer je op grensoverschrijdend gedrag in stressmomenten?

Een teamlid gaf als voorbeeld dat hij door een cliënt in stressmomenten “op een grappige wijze” als “kut-Marokkaan” aangesproken werd. Zijn respons op deze opmerking was vaak “Kijk naar jezelf kut-Nederlander”. Vervolgens konden ze weer een gesprek met elkaar voeren en konden ze er ook om lachen. De opmerkingen zorgden wel voor de-escalatie.

Ik voelde mij er steeds ongemakkelijker door omdat dit, naar mijn idee, een grens overschrijdt in de omgang met elkaar. Toen ik dat vertelde, waren de reacties verschillend. Het belangrijkste argument was dat het teamlid er toch voor zorgde dat de situatie de-escaleerde en het vertrouwen niet geschaad werd. Dit kon ik niet ontkennen.

Tegelijkertijd vind ik dat we niet op deze wijze met elkaar om moeten willen gaan. Ik ga dan uit van voorbeeldgedrag, algemene norm, respect, visie etc. Daarnaast vind ik het ook van belang dat een team met elkaar bespreekt wat ze hiervan vinden om hier visie op te ontwikkelen. Vragen als: “Wat is onze professionele uitstraling hierbij? en “Kan deze anders zijn dan mijn persoonlijke uitgangspunten?” zijn goed om te bespreken.  Een reactie kan zijn: “Ik ben het er misschien niet mee eens, maar ik doe het toch vanuit een professioneel kader.”

Door in dialoog te blijven over dit, misschien “onschuldige”, voorbeeld kom je als team verder om je visie op “agressie en grensoverschrijdend gedrag” verder te ontwikkelen.

Gedragingen op basis van overtuiging

De persoon die het voorbeeld gaf, liet weten dat hij eigenlijk niet wist hoe hij hier anders mee om had kunnen gaan. Hij had het idee dat hij dan zwak over zou komen (overtuiging ofwel een persoonlijke waarheid) en dat de cliënt in kwestie daar misbruik van zou maken. Deze opmerking was zeer waardevol, omdat het laat zien dat we vaak gestuurd worden door overtuigingen in ons gedrag. Vervolgens hadden we ook weer een volgend onderwerp te pakken wat ging over kwetsbaarheid tonen in relatie en contact met de ander. Dat bespreken we in een volgend blog.

Geschreven door Onno Paans, eigenaar en trainer.

6 factoren die van belang zijn bij het geven van een goede training

Een manager vroeg mij onlangs om te komen praten over de training “omgaan met agressie en grensoverschrijdend gedrag”. Een training die we binnen die organisatie eerder hebben gegeven. Deze manager ken ik al langer en ik herinnerde mij dat hij twee jaar geleden dezelfde vraag stelde. In het gesprek kwam naar voren dat hij merkte dat de kennis bij medewerkers langzaam was weggevloeid. De aangeleerde technieken en visie van de training vervaagden steeds meer. “Ik heb het gevoel weer opnieuw te moeten beginnen”, gaf de manager aan.

Factoren die zorgen dat de visie & methodiek van een training wel blijft hangen

Wij denken dat hier meer managers mee te maken hebben. Dit bracht ons bij de vraag: “Hoe kunnen we dit tackelen?”. Om antwoord op die vraag te krijgen, hebben we 6 punten op een rij gezet die van belang zijn bij het geven van trainingen. Wij denken dat het van belang is:

• dat je leren niet moet zien als een eenmalig iets in een training, maar ook in de dagelijkse praktijk moet plaatsvinden.
• dat er langdurig aandacht nodig is om visie en uitgangspunten rondom een onderwerp eigen te maken (het moet in de identiteit gaan zitten).
• dat ontwikkeling bij medewerkers niet gaat plaatsvinden als er alleen maar instructie is.
• dat je belangrijke onderwerpen op verschillende wijzen moet aanbieden (training, intervisie, themabijeenkomsten, e-learning, etc ) om tegemoet te komen aan de ontwikkeling van medewerkers.
• dat je de overtuiging aanhangt “Gras groeit niet harder door eraan te gaan trekken”.
• dat je medewerkers laat voelen dat leren en ontwikkelen leuk is en hier als leidinggevende een voortrekkersrol in te nemen.

Wij zijn van mening dat het tweede puntje het meest belangrijk is. Juist door langdurig aandacht te geven aan teams ontwikkelen zij een eigen visie en methodiek.

Maar zo zijn er nog veel meer punten en is het bovenste rijtje nog lang niet compleet. Hebben jullie nog ideeën die hierbij van belang kunnen zijn?

Geschreven door Onno Paans, eigenaar en trainer.

Agressie op de werkvloer: (h)erkennen, factoren die meespelen én wat kan je hier zelf aan doen?

In een tijd waarin veel “gewone” dagelijkse dingen niet meer normaal zijn, hebben wij in april 2021 “De maand van de Agressie” georganiseerd voor iedereen die te maken heeft met agressie en/of grensoverschrijdend gedrag.

Wij constateren een toename in Grensoverschrijdend gedrag en Agressie. Niet alleen binnen de complexe zorg waarin wij werkzaam zijn, maar binnen de gehele samenleving.  Wij maken ons zorgen dat de toename van agressie die wij momenteel zien slechts het topje van de ijsberg is.  Wat ons betreft dus een goede reden om het onderwerp agressie en grensoverschrijdend gedrag op dit moment nog eens extra onder de aandacht te brengen.   

Wat hebben we gedaan?

In april hebben wij jullie meegenomen in het (h)erkennen van grensoverschrijdend gedrag en agressie, welke factoren hierin mee (kunnen) spelen én wat je hier zelf vervolgens aan kan doen.  

We zetten aan tot nadenken, stellen verdiepingsvragen aan jullie en delen onze visie. Het doel is handvatten te bieden waarmee jullie direct in de praktijk aan de slag kunnen. Op deze manier zetten we de beweging in gang en creëren we perspectief.  

Wat zie je, welke verandering zou je graag zien, waar moet deze verandering toe leiden en wat is er dan te doen? 

Door de onderwerpen stapsgewijs te bespreken, belichten we alle onderdelen en stappen die nodig zijn om een gedragsverandering bij jezelf (en indirect bij de ander) te bewerkstelligen. Hierdoor word je bewust van jouw eigen inbreng en dit maakt het uitvoeren van interventies helder en toepasbaar in jouw praktijk.   

De maand van de Agressie gemist? Volg deze dan alsnog door aan de slag te gaan met de onderstaande blogs!

Wat is agressie en wat zie je in je eigen praktijk?

Welk gedrag zien wij als agressie of grensoverschrijdend en welk gedrag niet?  Een cliënt die mij liefdevol een duw geeft en/of net iets te ruw een knuffel geeft, is dat agressie?  De uitspraak van een collega: ‘Doe jij nou óók eens iets” of “zo ben ik nu eenmaal”, is dat grensoverschrijdend gedrag? Klik hier voor meer informatie over wat agressie is en wat je in je eigen praktijk ziet: Wat is agressie en wat zie je in je eigen praktijk?

Wat zie jij als agressie of grensoverschrijdend gedrag?

• Komt er veel agressie of grensoverschrijdend gedrag voor op jullie werkplek? 
• Welke gedrag heb jij bestempeld als agressief of grensoverschrijdend gedrag? 

Vanuit deze vragen (en de antwoorden) kan je ook kijken of jullie als team verschillend denken en kijken naar agressie en wat dat betekent voor jullie cliënten. Benieuwd wat je binnen je team met het antwoord op deze vraag kan doen? Klik dan hier: Doorvragen op ervaringen.

Wanneer is gedrag grensoverschrijdend?

Het erkennen en herkennen van grensoverschrijdend gedrag is de eerste stap om de beweging te maken naar een situatie waarin collega’s en/of cliënten respectvoller met elkaar om gaan.
Maar wanneer is nou iets grensoverschrijdend? Wij zeggen hierover het volgende: “Gedrag is grensoverschrijdend als jij (of de ander) dat zo ervaart.”

Het aangeven van grenzen bij agressie en grensoverschrijdend gedrag.

Het gedrag waar we altijd naar streven is op een assertieve wijze om te gaan met agressie of grensoverschrijdend gedrag. Assertief gedrag wil hierbij zeggen: “Opkomend voor je eigen grenzen, met respect voor de ander”.  

Kijk eens specifiek naar het gedrag van anderen en naar je eigen gedrag.  Zie je assertief gedrag, waarin de ander (of jijzelf) opkomt voor zijn/haar grenzen en met respect voor de ander? Wellicht zie of ervaar je gedrag waarbij mensen het heel lastig vinden om grenzen aan te geven. Of maak je een situatie mee waarin er juist té stevig grenzen worden aangegeven. Lukt het je om zelf assertief te blijven, ook als de spanning oploopt? Klik hier om meer te lezen over dit onderwerp: Blijf assertief bij agressie en grensoverschrijdend gedrag.

Assertief gedrag is de sleutel tot succes.

Wij van blanco hebben de overtuiging dat assertief gedrag de sleutel is bij het professional omgaan met agressie en grensoverschrijdend gedrag. Waarbij het niet afhangt hoe de ander reageert. Ongewenst gedrag stopt pas als je op een assertieve wijze je grenzen aangeeft. Benieuwd naar de achtergrond van onze overtuiging? Klik dan hier.

Hoe ERG vind jij het?

Je hebt wellicht ontdekt hoe verschillend je kan kijken naar agressie en grensoverschrijdend gedrag. Wat de één ziet of ervaart als agressie, ziet de ander dit als normaal of passend gedrag.
Als het gaat om het omgaan met agressie of grensoverschrijdend gedrag speelt er nog iets mee.  

• Hoe ERG vind ik een bepaalde vorm van agressie?  
• Hoe ERG vinden wij als team bepaalde vormen van agressie? 
• Welke emotie roept agressie bij ons op? 

Wij hebben een praktijkopdracht voor jou klaargezet. Klik hier voor de uitleg van deze opdracht.

Uitleg schaal van ERG. (Emotie en Ratio Gescheiden)

In het omgaan met agressie en grensoverschrijdend gedrag is het van belang dat je onderscheid maakt tussen wat er feitelijk gebeurt en welke emotie dit oproept. Met andere woorden, wat het gedrag met jou doet als persoon. Dit doe je door gebruik te maken van de schaal van ERG. Meer weten over de schaal van ERG? Klik dan hier.

De-escaleren: signaleren van spanning en grenzen aangeven.

De-escaleren wil niets anders zeggen dan het vroegtijdig signaleren van opbouwende spanning en daarop reageren. Welke middelen kan je inzetten om escalatie te voorkomen? Klik hier om onze blog hierover te lezen.

Het belang van de-escaleren.

In onze training “omgaan met agressie en grensoverschrijdend gedrag” staat de-escaleren voorop. Hoe zorg je als professional ervoor dat de spanning en emotie zakt in de schaal van ERG? Professioneel omgaan met agressie en grensoverschrijdend gedrag doe je door assertief te blijven en door emotie en ratio gescheiden te houden. Lees hier meer over het belang van de-escaleren.

Niemand is een klier voor zijn plezier.

“Niemand is een klier voor zijn plezier”, wat bedoelen wij daar precies mee? Onze stelregel is dat achter elk gedrag een ondersteuningsvraag schuilt en dat elk gedrag een functie heeft. Het is maar net hoe je naar gedrag kijkt en welke betekenis je eraan geeft. Wat zou het effect zijn als we bepaald gedrag zien als hulpvraag, in plaats van als kliergedrag?  Wij schreven er een blog over.

Het domino-effect dilemma

Zorgmedewerkers die werkzaam zijn op woongroepen en dagbesteding locaties zullen de term “domino-effect” absoluut herkennen. Dit wordt vaak benoemd of beschreven bij situaties waarbij de spanning van een cliënt oploopt, waardoor vervolgens ook onrust bestaat bij medebewoners of groepsgenoten.

Tijdens een dienst waarin het domino-effect optreedt, vallen de medewerkers van de ene in de andere situatie van grensoverschrijdend gedrag (of zelfs agressie). Het gevolg is een zeer onrustige dienst, die van alle betrokkenen veel energie vraagt.

Het is begrijpelijk dat men het domino-effect zo snel mogelijk wil beperken of stoppen.

Een veel voorkomende vraag die door teams hierover gesteld wordt is de volgende:

“Moeten we het individu uit de situatie halen, of juist de groep weghalen van de storende factor?”

Wij hebben regelmatig nagedacht en discussie gevoerd binnen ons eigen team, maar kunnen hier geen eenvoudig antwoord op geven. Wanneer we wel zouden proberen een keuze in de afzondering te maken, gaan we reageren op gedrag. We zouden dan trucjes gaan aanleren en toepassen en daar geloven wij niet in.

Voor elk resultaatgericht antwoord (of oplossing) die wij tijdens een bijeenkomst zouden kunnen bedenken, zijn honderd redenen aan te dragen waarom dat juist bij deze cliënt niet zou werken. De medewerkers kennen de cliënten namelijk vele malen beter dan wij. Daar schieten we dus niet zoveel mee op. Sterker nog, daarmee doen we de cliënten én medewerkers ernstig tekort.

Maar wat dan wel?

Door verdiepingsvragen te stellen en gezamenlijk stil te staan bij de aanleiding van de onrust en spanningsopbouw, kan er veel effectiever worden ingestoken op wat de ander écht nodig heeft. Wanneer de reden van spanning helder is geworden, kan hier effectief op worden geanticipeerd. Hierdoor ontstaat de beweging van reactief naar proactief handelen en organiseren, waardoor het grensoverschrijdende gedrag wellicht niet eens meer voorkomt en de groep als geheel de activiteit of dag in harmonie kan doorlopen.

Laat ik ter afsluiting de aanzet geven met enkele mogelijke verdiepingsvragen. Mocht je zelf mooie verdiepingsvragen weten, laat het dan zeker weten in een reactie op LinkedIn, zodat ook anderen hier hun voordeel mee kunnen doen.

–  Welk gedrag zien wij als grensoverschrijdend?

–  Op/Bij welke momenten treedt het grensoverschrijdende gedrag op?

–  Welke behoefte van de cliënt lijkt er onder druk te staan?

–  Wat kan je doen waardoor de spanning bij de cliënt verlaagt?

–  Hoe kunnen we de omgeving aanpassen waardoor de cliënt minder spanning ervaart?

–

–

Veel succes bij het bedenken van passende verdiepingsvragen en deel ze vooral met ons, zodat ook anderen hiermee aan de slag kunnen.