Meer dan vaardigheden: een langdurig samenwerkings­traject bij een maatschappelijke organisatie in Leiden


Bij een maatschappelijke organisatie in Leiden, die mensen ondersteunt in hun dagelijkse uitdagingen, speelde een duidelijke ondersteuningsvraag:

“Hoe kunnen medewerkers veiliger en effectiever omgaan met agressie en grensoverschrijdend gedrag?”

De organisatie merkte dat medewerkers regelmatig te maken kregen met agressie en grensoverschrijdend gedrag, waarbij de emoties soms flink opliepen. Dit leidde tot escalaties en handelingsverlegenheid. De ondersteuningsvraag aan blanco was niet alleen gericht op het aanleren van praktische vaardigheden, zoals het de-escaleren van situaties, maar juist op een andere manier van denken en kijken naar grensoverschrijdend gedrag.

Wat blanco daarmee bedoelt, is verder leren kijken dan alleen het zichtbare gedrag en de eigen, soms emotionele, reactie. Verder kijken betekent het zien van menselijke behoeften en het nadenken over de verschillende betekenissen van gedrag.

In 2023 koos de organisatie voor een driejarig ontwikkeltraject ‘Omgaan met agressie en grensoverschrijdend gedrag’, waarin leren op identiteitsniveau centraal staat. Dit traject biedt medewerkers tijd en ruimte om stap voor stap nieuwe inzichten op te doen en toe te passen in hun dagelijkse praktijk. Het doel is dat omgaan met agressie niet alleen een vaardigheid wordt, maar onderdeel van de manier van denken en werken – met andere woorden: een visie op omgaan met agressie en grensoverschrijdend gedrag.

Dit vraagt om langdurige ondersteuning. Onze ervaring is dat kortdurende, snelle trainingen minder effect hebben.

Aanpak

Voor dit ontwikkeltraject combineren we theorie en praktijk, en bieden we medewerkers de ruimte om stap voor stap te leren en ontwikkelen. De focus ligt op onze ERG-methodiek (Emotie en Ratio Gescheiden), die medewerkers ondersteunt bij het herkennen van emoties, feitelijk blijven kijken en professioneel handelen in uitdagende situaties.

Het ontwikkeltraject bestaat uit:

  • E-learning: Ter voorbereiding op de praktijktraining werken medewerkers individueel aan vier modules met herkenbare situaties uit de praktijk. Deze bevatten reflectievragen en praktische voorbeelden die bewustwording creëren van eigen gedrag en invloed.

  • Praktijktrainingen: In vier bijeenkomsten staan thema’s centraal zoals betekenis geven aan gedrag, omgaan met spanning en angst, en effectief communiceren. De laatste bijeenkomst richt zich op ervaringsgericht leren, waarbij deelnemers samen met een gedragsleverancier werken aan eigen casussen.

  • Langdurige samenwerking: Het traject loopt door tot eind 2026. Elk jaar organiseren we herhalingstrainingen en verdiepingsbijeenkomsten. Deze ondersteunen medewerkers bij verdere ontwikkeling en het verankeren van de nieuwe werkwijze.

Het is een ontwikkeltraject dat we samen met de organisatie hebben samengesteld en waarvan we de inhoud voortdurend aanpassen op basis van praktijkervaringen van de medewerkers.

Resultaten tot nu toe

Hoewel het traject nog in volle gang is, zijn de eerste effecten zichtbaar.

Bij medewerkers zien en horen we:

  • Ze herkennen hun eigen grenzen beter en weten hoe ze die kunnen bewaken in uitdagende situaties.

  • Ze hebben geleerd anders naar agressie te kijken. Via de ERG-schaal hebben ze meer inzicht gekregen in wat er feitelijk gebeurt. Met de oefening ‘betekenis geven aan gedrag’ hebben ze geleerd verder te kijken dan zichtbaar gedrag en ontdekt waarom iemand doet wat hij doet.

  • Ze zijn vaardiger geworden in het hanteren van spanning en emoties, wat helpt om assertief en professioneel te reageren.

Ze bespreken lastige situaties vaker binnen hun teams, wat zorgt voor meer vertrouwen en onderlinge steun.

Een deelnemer vertelde:
 “Ik heb geleerd om niet alleen te kijken naar wat iemand doet, maar ook naar waarom iemand dit doet. Dat geeft me handvatten om beter aan te sluiten bij de behoefte achter het gedrag.”

Een andere deelnemer zei:
 “Ik dacht altijd dat ik weinig invloed had, maar door de training besef ik dat ik veel meer kan doen dan ik dacht. Het helpt om anders te kijken naar gedrag en wat het betekent.”

 

Ervaringen als trainer

Als trainer merkte ik dat vertrouwen en verbinding essentieel zijn voor het succes van de training. De kracht van dit traject ligt in de verbinding die tijdens de bijeenkomsten ontstaat. We besteedden veel aandacht aan het afstemmen op de groep. Ik deed dit door te luisteren naar wat deelnemers nodig hebben, vragen te stellen en hen actief uit te nodigen om mee te denken. Dit zorgde voor effectieve bijeenkomsten en groeiende betrokkenheid.

Het vierde dagdeel, waarin ervaringsgericht leren centraal stond, was opnieuw een eyeopener. Onze gedragsleverancier (ook wel trainingsacteur genoemd) liet gedrag zien waarop begeleiders konden oefenen door anders te reageren dan ze gewend waren. Deelnemers kregen directe feedback op het effect van hun gedrag – zeer waardevol en leerzaam!

Ook voor mij was het werken met onze gedragsleverancier weer waardevol. Ik realiseerde me opnieuw hoe belangrijk het is om een veilige omgeving te creëren waarin medewerkers durven te leren. Wat me het meest raakte, was hoe sommige medewerkers zich kwetsbaar opstelden en daardoor echt een andere manier van reageren konden ervaren.

Dit vertrouwen kun je niet afdwingen – het ontstaat door écht aanwezig te zijn als trainer. Het motiveerde mij om elke bijeenkomst opnieuw te kijken naar wat de groep nodig heeft en hoe ik hen verder kan ondersteunen in hun proces.

Toekomst

In 2025 gaan we verder met het tweede jaar van dit traject. De focus blijft liggen op het ontwikkelen van vaardigheden én op identiteitsgericht leren. Medewerkers leren niet alleen praktische vaardigheden, maar herhalen en integreren die in hun dagelijkse werk. Ze onderzoeken hoe hun overtuigingen en waarden hun handelen beïnvloeden, en leren dit bewust in te zetten.

Bij identiteitsgericht leren draait het om duurzame ontwikkeling: gedrag en inzichten worden niet alleen toegepast, maar onderdeel van wie je bent als professional. Met deze aanpak bouwen we samen aan een cultuur waarin veiligheid, reflectie en professioneel handelen centraal staan. Zo werken we toe naar een veilige werkomgeving waarin medewerkers zich zeker voelen en met vertrouwen omgaan met uitdagende situaties.

jamilla groot koerkamp

Jamilla Groot Koerkamp


Jamilla Groot Koerkamp is trainer met een achtergrond in sociaalpedagogisch werk, coaching en begeleidingskunde. Ze heeft ruim twaalf jaar ervaring in de gehandicaptenzorg en richt zich op de-escalerend werken en omgaan met grensoverschrijdend gedrag. Haar stijl is praktisch, creatief en betrokken, met oog voor zowel de cliënt als de professional.

Volg mij op LinkedIn

Bekijk onze oplossingen
Over blanco in de praktijk
Naar kennisbank

Meer kennis over dit onderwerp opdoen?

Blanco-organisatieontwikkeling creëert beweging in teams en organisaties in de complexe zorg. Wij maken ontwikkeling en perspectief mogelijk voor cliënt en zorgprofessional in een context waar onvoorwaardelijke ondersteuning en menswaardigheid voorop staat.

ontdek alle blogs