Rollen in een team om effectief samen te werken 14/12/22
Voor het Pieterbaan centrum in Almere verzorgen wij een ontwikkeltraject voor het managementteam. In een van de bijeenkomsten was het thema ‘rollen in het team’. We hebben uitgebreid stilgestaan bij de verschillende rollen die je kunt hebben in een team. Het zijn vaak ongeschreven en onuitgesproken rollen. Soms voor jezelf onbekend, maar voor de ander zeer herkenbaar. Iedereen ervaart ze en zijn soms lastig om mee om te gaan. Tegelijkertijd kunnen bepaalde rollen ook zeer helpend zijn voor het teamresultaat en de samenwerking.
Wat zijn rollen in het team?
Een rol is een mix van gedragingen die je van jezelf of van de andere teamleden verwacht. Soms zijn die verwachtingen gekoppeld aan een functie maar vaak ook niet. Rollen die je aanneemt en uitdraagt kunnen helpend zijn, maar ook lastig… Laat ik een voorbeeld geven.
Wellicht een herkenbare rol is die van de ‘criticus’. Die persoon is scherp in de communicatie, gericht op kwaliteit, hebben een groot analytisch vermogen, stimuleren verantwoordelijkheid en kunnen zorgen voor diepgang.
Soms is het niet helpend en kan de criticus ook een proces vertragen of de samenwerking onder druk zetten. Zij zijn namelijk ook gericht op wat er niet goed gaat, de fouten die (kunnen) worden gemaakt of benoemen de nadelen van de gekozen route.
Het is maar net wat je hoort of waar je gevoelig voor bent….
Welke rollen heb je nog meer?
Voorbeelden van andere rollen in het team zijn:
- De verbinder
Zorgt voor harmonie, eenheid en balans in het team - De kwaliteitsbewaker
Zorgt voor verbetering, planmatig werken en organisatie - De pleziermaker
Zorgt voor lol, ontspanning en relativering - De leider
Zorgt voor versteviging, beslissingen en uitdagingen
De rollen in een team die wij aannemen, hebben vaak te maken met je waar je goed in bent of wat je echt belangrijk vindt. De rollen worden vaak gestuurd door persoonlijke waarden of drijfveren van iemand.
In een hecht team zijn de rollen herkenbaar en maken de teamleden gebruik van elkaars kwaliteiten. De rollen worden ingezet wanneer het nodig is en de teamleden accepteren van elkaar dat iemand de ruimte pakt om die rol te vervullen. Daarnaast accepteert men ook de valkuilen, blinde vlekken en de frustraties die het kan oproepen.
De criticus kan namelijk ook drammerig, veeleisend en streng zijn. Ze kunnen je het gevoel geven dat niets goed genoeg is. Het pittige gesprek daarover voeren, je grenzen aangeven en je kwetsbaar opstellen is dan helpend. Maar ook het erkennen en waarderen van zijn of haar prestatiedrang.
Het is dan ook helpend om deze rollen te bespreken met elkaar zodat je de rollen kunt inzetten wanneer het nodig is. Dat je wordt uitgedaagd om de rol te pakken, maar dat ook het gesprek wordt gevoerd wanneer de rol belemmerend werkt. Het zorgt ervoor dat we elkaar werkelijk gaan verstaan in de intentie of bedoeling. Het onderling vertrouwen zal daardoor groeien. Dat is een eerste stapje in het opbouwen van een hecht team dat kiest voor samenwerken.
Oefening voor rollen in het team
Om de rollen in het team bespreekbaar te maken kan je het volgende doen:
- Beschrijf eerst voor jezelf waar je goed in bent en wat je belangrijk vindt in de samenwerking.
- Verzin een woord of titel wat past bij wat je hebt opgeschreven.
Bijvoorbeeld de denker, de samenvatter of 1 van de voorbeelden die hierboven staan beschreven. - Beschrijf daarnaast wat jij van de ander nodig hebt om deze rol goed te vervullen.
Welke taal of hulp is helpend en welke taal of hulp werkt belemmerend om deze rol te vervullen? - Ieder teamlid leest dit om de beurt voor en vraagt om feedback.
Gezamenlijk komt het team tot een keuze welke rol het meest passend is bij die persoon.
Tenslotte nog enkele tips:
- Bespreek regelmatig de rollen in het team.
- Accepteer en ondersteun elkaar onvoorwaardelijk in de verschillende rollen.
- Zet een rol bewust in en vraag om toestemming om deze in te zetten.
- Stimuleer de ander om de rol in te zetten en geef daar feedback op.
Succes!
