Identiteitsgericht leren

“Als we samen het pad bewandelen, zien we niet alleen de afdrukken van vandaag maar creëren we ook de weg voor morgen.”

Vandaag wil ik graag stil staan bij de visie van blanco op leren: Identiteitsgericht leren.
Want wat bedoelen we hier nu eigenlijk mee?

Nieuwe dingen leren vraagt om nieuwe verbindingen maken

Heb je wel eens door het gras gelopen? Loop je één keer door het gras dan laat dit in eerste instantie een lichte afdruk achter maar als je er niet vaker overheen loopt, vervaagt dit te zijnde tijd. Wanneer je herhaaldelijk door het gras loopt, ontstaat er een nieuw en zichtbaar paadje. Dit fenomeen symboliseert wat mij betreft de kracht van herhaling en precies in deze kracht zit de essentie van identiteitsgericht leren.

Identiteitsgericht leren gaat verder dan simpelweg informatie opnemen, het gaat over het beklijven van kennis in de identiteit van de individu. Net zoals het gras zijn vorm aanneemt door herhaaldelijk gebruik, wordt leren een intrinsiek onderdeel van wie we zijn. Het is een proces dat wordt gevormd en versterkt door constante betrokkenheid en herhaling.

Wierdsma en Swieringa noemt dit ook wel collectief leren. Zij onderscheiden dit in: enkelslag, dubbelslag en drieslag leren. Bij enkelslag leren gaat het over verbeteren: ‘’Doen we het goed?’’ Bij dubbelslag leren gaat het over vernieuwen: ‘’Doen we het goede & waarom?’’ waar het bij drieslag leren gaat over ontwikkelen: ‘’Waarden en identiteit’’.

Bij blanco geloven we sterk in de waarde van een langdurige samenwerking, vergelijkbaar met het bewandelen van hetzelfde paadje. Voor onze training ‘’omgaan met agressie en grensoverschrijdend gedrag’’ hebben wij hierom een abonnementsvorm bedacht, gericht op kennis en langdurige ondersteuning.

 Het zorgt voor continuïteit, verdieping en verankering van wat er is geleerd. Het is niet een eenmalige bijeenkomst, maar een voortdurende investering in de groei van de identiteit van de professional. Dan ontstaat er perspectief & (langdurige) ontwikkeling.

Hoe denk jij over het leren op identiteitsniveau?

Jamilla Groot Koerkamp

Jamilla Groot Koerkamp is trainer met een achtergrond in sociaalpedagogisch werk, coaching en begeleidingskunde. Ze heeft ruim twaalf jaar ervaring in de gehandicaptenzorg en richt zich op de-escalerend werken en omgaan met grensoverschrijdend gedrag. Haar stijl is praktisch, creatief en betrokken, met oog voor zowel de cliënt als de professional.

Volg mij op LinkedIn

Waarom wij niet geloven in fysiek ingrijpen

In de zorg worden professionals regelmatig geconfronteerd met agressie en grensoverschrijdend gedrag. De natuurlijke reactie kan zijn om fysiek in te grijpen, maar wij geloven dat dit niet de juiste of meest effectieve aanpak is. In onze trainingen Omgaan met Agressie en Grensoverschrijdend Gedrag is het een kernprincipe dat fysiek ingrijpen niet noodzakelijk is, mits zorgprofessionals preventief, effectief en professioneel kunnen handelen in complexe situaties. Sterker nog; wij geven geen trainingen meer waar wij deelnemers fysieke technieken aanleren. 

Onze visie is helder: nabijheid, communicatie, voorspelbaarheid en activiteit hebben een veel krachtiger effect dan fysieke controle. Door de-escalerende technieken en preventieve interventies toe te passen, kunnen escalaties worden voorkomen en wordt een veilige werkomgeving gecreëerd. Maar hoe geef je hier in de praktijk vorm aan?

1. De kracht van nabijheid en communicatie

Wanneer een zorgprofessional dicht bij de cliënt staat en actief luistert naar hun zorgen, kan veel agressie in de kiem worden gesmoord. Spanning ontstaat vaak vanuit een gevoel van onveiligheid, onbegrepen worden of machteloosheid. Door écht aanwezig te zijn en bewust contact te maken, voelen mensen zich gehoord en erkend, wat vaak al voldoende is om de emotionele lading te verlagen.

Praktische tips:

• Maak oogcontact en laat betrokkenheid en zorg zien.
• Gebruik een rustige stem en stel invoelende vragen.
• Benoem wat je ziet: wil je me vertellen wat er aan de hand is?”
• Let op je lichaamshouding

2. Vertrouwen als sleutel tot de-escalatie

Iemand die zich veilig voelt en vertrouwen heeft in de professional, zal minder snel agressief gedrag vertonen. Vertrouwen bouw je niet op in een crisismoment, maar in het dagelijkse contact. Wanneer iemand zich gehoord en begrepen voelt, neemt meteen de spanning af en wordt escalatie minder waarschijnlijk.

Hoe bouw je vertrouwen op?

• Toon empathie en begrip, maar geef ook richting in moeilijke situaties.
• Wees consequent en voorspelbaar in je handelen.
• Zorg dat mensen invloed ervaren: “Wil je dat we hier blijven praten, of liever ergens anders?”
• Houd je aan afspraken (wees voorspelbaar) en wees eerlijk als iets niet kan.

3. Veiligheid begint bij preventie

De beste manier om fysiek ingrijpen te voorkomen, is door vroegtijdig spanning te signaleren en in te grijpen voordat agressie ontstaat. Dit vraagt om bewustwording en oefening. Maak gebruik van de door ons ontwikkelde methode: Schaal van ERG. Door gedrag en lichaamstaal te observeren, kun je op tijd schakelen. Houd rekening met bepalende risicofactoren

Wat kun je preventief doen?

• Herken de signalen van oplopende spanning (bijvoorbeeld verhoogde ademhaling, onrustig bewegen, stemverheffing).
• Zorg voor een voorspelbare omgeving met duidelijke structuren.
• Laat iemand niet onnodig wachten of in een stressvolle situatie zitten.
• Gebruik positieve afleiding, zoals een activiteit of een gesprek over een vertrouwd onderwerp.

4. De rol van de zorgorganisatie

Om deze benadering succesvol te maken, is het belangrijk dat zorgorganisaties hier beleid op maken en hun medewerkers trainen in de juiste vaardigheden.

Wat kan een organisatie doen?

• Zorg voor training en intervisie om medewerkers te ondersteunen.
• Creëer een werkomgeving waarin medewerkers zich veilig voelen om situaties te bespreken en daarbij zelfvertrouwen op te bouwen
• Stimuleer samenwerking en kennisdeling tussen teams.
• Evalueer incidenten niet alleen op basis van “wat er misging”, maar ook op “wat goed werkte”. Benoem successen. 

Conclusie

Fysiek ingrijpen is niet nodig wanneer zorgprofessionals effectief gebruikmaken van nabijheid, communicatie en preventie. Door te investeren in deze vaardigheden wordt niet alleen de veiligheid van cliënten gewaarborgd, maar ook die van zorgverleners zelf. Vertrouwen en een rustige, gestructureerde en professionele benadering zijn de sleutel tot een veilige werkomgeving waarin agressie en grensoverschrijdend gedrag geen kans krijgt.

Wil je hier meer over leren? 

In onze trainingen Omgaan met Agressie en Grensoverschrijdend Gedrag leren professionals hoe ze zonder fysiek ingrijpen situaties kunnen de-escaleren. We werken met praktische theoretische modellen, praktijkgerichte oefeningen, realistische casussen en ervaringsgericht werken om vaardigheden als actieve nabijheid, effectieve communicatie en spanning signaleren te versterken. Door middel van reflectie en feedback ontdekken deelnemers hun eigen stijl en krijgen ze handvatten om direct in de praktijk toe te passen. Het doel is dat professionals meer zelfvertrouwen opbouwen zich in het hanteren van agressie, met behoud van een veilige en respectvolle relatie met de ander.

Onno Paans

Onno Paans is organisatieontwikkelaar met een scherp oog voor wat mensen en teams in beweging brengt. Met een achtergrond in filosofie en bedrijfskunde weet hij complexe vraagstukken te vertalen naar praktische stappen vooruit. Hij luistert, prikkelt en zet aan tot reflectie – altijd met oog voor het grotere geheel én de mens achter het werk.

Volg mij op LinkedIn

Lastige ouders bestaan niet

In een training “omgaan met agressie en grensoverschrijdend gedrag” kwam ik in gesprek met het deelnemende team over de term “lastige” ouders. Dit naar aanleiding van de situatie die een van de deelnemers had meegemaakt en de vraag, hoe hiermee om te gaan?

Ik stelde de vraag: “wat doet dan een lastige ouder”?

Bij deze ”lastige ouder” ging het over:
• Niet luisteren
• Negatief spreken over anderen
• Beschuldigen
• Stem verheffen en scheldwoorden gebruiken richting de leerkracht
• Het grensoverschrijdende gedrag van het kind goedkeuren

Overtuigingen en het ‘ziejewellisme’

We zijn verder aan het werk gegaan met de term: Lastige ouder!!! Wat zou het effect zijn op je eigen gedrag en die van de ander als je uitgaat van de gedachte of overtuiging: “dit zijn lastige ouders? Is deze gedachte of overtuiging voor jezelf beperkend of helpend.

Het team kwam al snel tot het inzicht dat deze gedachte beperkend is en zal leiden tot een bevestiging dat deze ouders lastig zijn en blijven. Dit fenomeen noemen we bij blanco-organisatieontwikkeling overigens “Het Ziejewellisme”.

Wat zou er gebeuren als je uit zou kunnen gaan van de overtuiging dat er geen lastige ouders bestaan? Er zijn wel “hele bezorgde en betrokken” ouders. Die overigens ook grensoverschrijdend gedrag kunnen laten zien. En hoe ga je daar dan weer mee om?

We hebben dit vervolgens geoefend door ervaringsgericht leren, met behulp van onze gedragsleverancier @Yvonne Persoon.

Wat bleek is dat de verschuiving van een voor hun beperkte overtuiging naar een stimulerende overtuiging zorgt voor een ander gesprek waarin men contact ervaarde, betrokken was en waarin de “lastige ouder” erkenning kreeg over haar situatie. Iedereen was onder de indruk van de eenvoud in de toepassing van de verschuiving van de overtuiging.

Als je kleine dingen wil veranderen werk dan vooral aan je gedrag. Wil je grote dingen veranderen werk dan vooral je overtuiging.

René van Koningsbruggen

René van Koningsbruggen is mede-eigenaar van blanco-organisatieontwikkeling en een ervaren Triple-C trainer. Hij begeleidt teams en organisaties binnen de complexe zorg, met een focus op het creëren van perspectief en ontwikkeling. Zijn aanpak is optimistisch, kritisch en sensitief, waarbij hij uitgaat van vertrouwen en de overtuiging dat ieder mens handelt vanuit de juiste intentie. René’s missie is om beweging te brengen waar het vastloopt en zichzelf uiteindelijk overbodig te maken.

Volg mij op LinkedIn

De ander overtuigen is zelden een goede strategie

Weerstand, een tegenbeweging in een vaak vooraf bepaalde route. Oorzaken kunnen verschillend zijn en zeer persoonsafhankelijk. De oplossing is vaak dezelfde.

Hoe doe je dit dan? In een BIS teamsessie (Blanco Integratie Sessie) bij één van de teams die wij ondersteunen, stapte ik binnen bij een team met een geschiedenis van verandering, in alle lagen van de organisatie en een flink aantal opgestapelde teleurstellingen.

In het kort, het team was er wel klaar mee.

Vertrouwen krijgen door erkenning te geven, nieuwsgierig te zijn en niet de ander proberen te overtuigen.

De energie om een teamplan te maken was vervangen door weerstand en het ervaren van afstand tussen het team en de rest. Op z’n moment heeft het geen zin om je programma erbij te pakken en aan de slag te gaan. Ik heb ze gevraagd mij te vertellen hoe het in de afgelopen maanden gegaan is en heb vooral geluisterd. Zonder oordeel, mening of een aanname.

Ik heb ze erkent in hun gevoel en aangegeven dat ik begrijp dat ze nu niet zomaar konden starten. Dit luister gedrag noemen we vaak OEN gedrag: “Open, Eerlijk en Nieuwsgierig”.
In plaats van OMA gedrag: “Oordeel, Mening en Aanname”.

Na een half uur was alles gezegd en iedere teleurstelling benoemd. Knap hoe dit team dit kon vertellen. Ik heb gevraagd of ik mijn visie hierover met ze mocht delen en waar ik denk dat we zouden kunnen starten. Zonder hen te willen overtuigen lukte het om de situatie op een andere manier te schetsen. Dit gaf lucht en ruimte. We spraken over de cirkel van invloed en betrokkenheid en dat je de meeste invloed hebt op een situatie door na te denken hoe jij je wilt gedragen en hoe jij reageert op een dergelijke situatie. De energie kwam terug om weer mee aan de slag te gaan met elkaar.

Uiteindelijk lukte het om aan het eind van de ochtend thema’s als: “samenwerken, communicatie en 1 team en het verleden” om te zetten in acties voor het aankomende jaar. Deze thema’s hebben ze aan elkaar gepresenteerd en uitgewerkt in de Trajectmonitor. Een online programma waarin doelen en acties worden getoond, geëvalueerd en gescoord.

In de wetenschap dat nieuwe teleurstellingen net als successen onderdeel zijn van samenwerken hebben ze met elkaar afgestemd op welk gedrag ze elkaar gaan coachen als de situatie zich wederom voordoet. Want zowel successen en teleurstellingen blijf je ervaren in je werk.

Wanneer weerstand de ontwikkeling in de weg zit dan is erkenning en ruimte geven de eerste stap om te kunnen loslaten. Door OEN te zijn (open, eerlijk en nieuwsgierig) nodig je de ander uit om te vertellen. Zonder oordeel luisteren geeft ruimte. Wanneer er weer ruimte is dan ontstaat ook weer energie en beweging. Door beweging te creëren ontstaat er ruimte voor ontwikkeling.
Van weerstand hoef je niet te schrikken, je kunt het dus ook omarmen.

De dag hebben we afgesloten door het eens te zijn: we laten OMA thuis en OEN moet je doen!

Onno Paans

Onno Paans is organisatieontwikkelaar met een scherp oog voor wat mensen en teams in beweging brengt. Met een achtergrond in filosofie en bedrijfskunde weet hij complexe vraagstukken te vertalen naar praktische stappen vooruit. Hij luistert, prikkelt en zet aan tot reflectie – altijd met oog voor het grotere geheel én de mens achter het werk.

Volg mij op LinkedIn